در دنیای امروز، استراتژی‌های گوناگونی برای گسترش کسب‌وکار و افزایش شناخت نام برند وجود دارد. برندهای بزرگی مانند KFC، مک‌دونالد، و استارباکس از رویکردهای مشابهی برای توسعه استفاده می‌کنند. ازسوی‌دیگر، برندهای داخلی مانند پدر خوب، ساندویچ هایدا، و افق کوروش نیز از این روش‌ها بهره می‌برند. یکی از رویکردهای مشترک برای گسترش این کسب‌وکارها استفاده از فرانچایز است. در این مقاله، ما قصد داریم مفهوم فرانچایز و نحوۀ استفاده از آن برای افزایش فروش و رشد را بررسی کنیم. پس با ما همراه باشید تا به شما نشان دهیم فرانچایز چیست و چرا از آن استفاده می‌شود.
فرانچایز چیست؟
فرانچایز یک روش گسترش کسب‌وکار است که در آن، مالک یک برند با شخص دیگر، قراردادی برقرار می‌کند. طبق این قرارداد، شخص دوم، مجوز استفاده از دانش تخصصی، محصولات، استراتژی‌های بازاریابی و پشتیبانی سایت و مشتری را دریافت می‌کند. پس‌از آن، مالک برند، کنترل و مدیریت کسب‌وکار و بخشی از سود حاصل را در اختیار دارد. در واقع، فرانچایز به کسب‌وکار فرصتی می‌دهد که زیر چتر یک برند معروف و قدرتمند، با استفاده از محصولات، خدمات و امکانات دیگر، بخشی از سود خود را به کسب‌وکار مادر بدهد. این روش درآمد و فرانچایز، به چند شبکه کسب‌وکار امکان می‌دهد که با یک نام تجاری یکسان، شیوه مدیریت مشابه و استراتژی بازاریابی مشترک، به فعالیت بپردازند.
عناصر اصلی فرانچایز کدامند؟
عناصر اصلی در قرارداد فرانچایز شامل سه مورد است:
- فرانچایزر (Franchisor): این شخص یا سازمان، حق امتیاز برند خود را به طرف مقابل می‌دهد. فرانچایزر می‌تواند یک کسب‌وکار، یک سازمان، یا یک برند باشد.
- فرانچایزی (Franchisee): طرف دوم در قرارداد است که حق امتیاز را دریافت می‌کند و متعهد به رعایت قرارداد می‌شود.
- قرارداد اصلی: این عنصر مهمترین بخش فرانچایز است که در آن، دو طرف به تعهداتی متفق می‌شوند. این قرارداد معمولاً شامل مجوزها، شرایط مالی، وظایف، و حقوق و تعهدات هر طرف است. در واقع، فرانچایز به‌طور فنی به قرارداد بین دو طرف اشاره دارد؛ اما اکنون این اصطلاح به کل فرایند فرانچایز اطلاق می‌شود.
انواع فرانچایز چیست؟
دو مدل اصلی فرانچایز و توضیح مبسوط هرکدام را در ادامه می‌خوانید.
- فرانچایز در قالب کسب‌وکار یا فرمت تجاری 🙁Business Format Franchising)
این نوع فرانچایز بسیار متداول است و بسیاری از کسب‌وکارها از آن استفاده می‌کنند. در این مدل از انواع فرانچایز، فرانچایزر وظیفه دارد یک سیستم کامل برای راه‌اندازی، توسعه و پشتیبانی از کسب‌وکار را ارائه دهد که شامل ارائه نام برند، محصولات و خدمات، استراتژی‌های اجرایی، استانداردهای برند و کنترل کیفیت، و مشاوره تجاری و بازاریابی هستند. امتیازگیرنده هم متعهد می‌شود که طبق استانداردهای برند عمل کند، با کمک به اهداف کسب‌وکار مادر، بخشی از سود خود را به فرانچایزر پرداخت کند.
- فرانچایز سنتی یا توزیع 🙁Distribution Franchise)
در این نوع فرانچایز، امتیازگیرنده، محصولات شرکت مادر را توزیع می‌کند و در کنار آن خدماتی را ارائه می‌دهد. در این حالت، شرکت مادر تنها حق استفاده از محصولات و برند خود را ارائه می‌دهد و دیگر خدماتی مانند آموزش، سیستم کسب‌وکار یا پشتیبانی را ارائه نمی‌دهد.
مراحل انجام فرانچایز
برای راه‌اندازی و مدیریت یک کسب‌وکار با روش فرانچایز، مراحل مشخصی وجود دارد. مراحل انجام فرانچایز به شرح زیر هستند:
- گزینه‌های موجود برای فرانچایز را بررسی کنید و شرایط هریک را مورد ارزیابی قرار دهید. این ارزیابی شامل بررسی تأمین مالی کسب‌وکار مادر، درآمد قابل انتظار از حق امتیاز، سرمایه اولیه موردنیاز، درصد سود به امتیازدهنده، هزینه‌های بازاریابی، اجارۀ محل کسب‌وکار، و هزینه‌های متفرقه می‌شود.
- پتانسیل منطقۀ مورد نظر برای راه‌اندازی فروشگاه یا کسب‌وکار را بررسی کنید. مطمئن شوید که در اطراف شما رقبای قدرتمندی وجود ندارد، جامعه مشتریان هدف به محل نزدیک هستند و امکان تردد مشتریان در این منطقه فراهم است.
- یک طرح تجاری برای کسب‌وکارتان آماده کنید که شامل شرایط شما، تأمین مالی، بودجه، و برنامه‌هایتان باشد. این طرح را برای همکاران و سرمایه‌گذاران خود نیز در نظر بگیرید.
- مدارک موردنیاز برای قرارداد را آماده و قرارداد را به‌دقت مطالعه کنید تا از شرایط آن آگاه شوید.
- برنامه‌ای برای استخدام کارمندان داشته باشید و از امکانات و منابع مربوط به آموزش و استخدام کارمندان استفاده کنید.
- برای روز افتتاحیه برنامه‌ریزی کنید و از قبل، اطلاع‌رسانی کافی را انجام دهید تا روز افتتاحیه با موفقیت برگزار شود.
انواع قرارداد فرانچایز چیست؟
انواع قرارداد شامل یک سری نکات مهم راجع به فرانچایز است که آن‌ها را در ادامه می‌خوانید.
- قرارداد فرانچایز تک‌واحدی: در این نوع قرارداد، امتیازدهنده به امتیازگیرنده حق امتیاز راه‌اندازی یک واحد و اجازۀ افتتاح آن را می‌دهد.
- قرارداد فرانچایز چندواحدی: در این نوع، اجازه افتتاح بیش از یک واحد به فرانچایزی داده می‌شود.
- فرانچایز توسعه در منطقه: در این قرارداد، امتیازدهنده به امتیازگیرنده مجوز راه‌اندازی چند واحد در مدت زمان و مکان مشخص را با حفظ حق مالکیت خود، اعطا می‌کند.
- قرارداد فرانچایز اصلی: این نوع قرارداد، مانند توسعه در منطقه است. با این تفاوت که امتیازگیرنده می‌تواند حق امتیاز خود را به دیگری بفروشد و وظایف آموزش، پشتیبانی، و توسعه به‌عهدۀ امتیازدهنده است.
بسیاری از اوقات، مورد سوم و چهارم با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند.
فرانچایز چه قوانینی دارد؟
قوانین فرانچایز چیست؟ این قوانین نقش مهمی در موفقیت یک کسب‌وکار دارند و عوامل مختلفی از جمله روابط، برند و سیستم و پشتیبانی را در برمی‌گیرند. قوانین فرانچایز شامل موارد زیر است:
- روابط وابسته: حمایتی که فرانچایزر نسبت به شما نشان می‌دهد، بسیار مهم است. روابط مؤثر و مثبت با فرانچایزر، از اصلی‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های موفقیت شماست.
- برند: نام تجاری یا برند مهمترین نقطه در فرانچایز است. این برند، مشتریان را به فروشگاه شما جذب می‌کند. تجربه‌ای که آن‌ها از آن برند در گذشته داشته‌اند، بسیار تأثیرگذار است.
- سیستم و پشتیبانی: فرانچایزر، سیستم و پشتیبانی را فراهم می‌کند تا امتیازگیرنده بتواند با استانداردها و صدای برند در فروشگاه مطابقت داشته باشد. این کار، به نحوه ارتباط با مشتریان، بهبود تجربۀ آن‌ها و حفظ اعتبار برند کمک می‌کند.
خدمات رایج در فرانچایز
خدمات رایج در فرانچایز به قرارداد میان فرانچایزر و امتیازگیرنده بستگی دارد؛ اما برخی از خدمات معمول آن عبارت‌اند از:
- خدمات مربوط به سایت و فروشگاه آنلاین: ارائه پشتیبانی آنلاین، توسعه و به‌روزرسانی وب‌سایت، و مدیریت فروشگاه اینترنتی.
- آموزش: فرانچایزر معمولاً برنامه‌های آموزشی را برای امتیازگیرنده و تیم فروش ارائه می‌دهد تا آن‌ها به بهترین شکل ممکن از فرصت‌های کسب‌وکار استفاده کنند.
- توسعه محصولات و خدمات جدید: فرانچایزر ممکن است در تحقیق و توسعه محصولات جدید و ارائه خدمات تازه دست داشته باشد تا رقابت را در بازار تقویت کند.
- پشتیبانی نظری و عملی: برنامه‌ریزی استراتژیک، مدیریت و مشاوره در زمینه‌های مختلف کسب‌وکار.
- بازاریابی و تبلیغات: فرانچایزر معمولاً در تبلیغات اولیه و مستمر کمک می‌کند تا برند معروف‌تر شود و مشتریان بیشتری جذب کند.
فرانچایز چه تفاوتی با حق نمایندگی دارد؟
آیا می‌دانید تفاوت مهم بین حق نمایندگی و فرانچایز چیست؟ در فرانچایز، امتیازدهنده، حق راه‌اندازی یک تجارت، فروشگاه یا مرکز ارائه خدمات را به‌همراه نام برند، به امتیازگیرنده می‌دهد، در حالی که، در حق نمایندگی، کسب‌وکار، مجوز استفاده از برند خود را به فرد یا کسب‌وکار دیگری می‌فروشد و استفاده از برند و علائم تجاری کسب‌وکار اصلی برای طرف مقابل آزاد است.
در حق نمایندگی، مسئول خدمات پس‌از فروش نماینده خواهد بود و نه شرکت اصلی. ممکن است محصولات یا خدمات، تغییراتی جزئی در جهت هماهنگی با فرهنگ بومی منطقه داشته باشند. به‌علاوه، این قرارداد معمولاً به‌صورت فروشگاهی یا انجام کار تحت نام اصلی برند انجام می‌شود و کسب‌وکار مادر بر روی کار نماینده نظارت می‌کند.
تفاوت فرانچایز با راه‌اندازی یک کسب‌وکار کوچک چیست؟
تفاوت بین فرانچایز و راه‌اندازی یک کسب‌وکار کوچک به این صورت است که در فرانچایز، انتخاب فرانچایز معمولاً آزادی عمل شما را کاهش می‌دهد ولی ریسک شکست و مواجهه با مشکلات پیش‌بینی‌نشده نیز کمتر است. در حالی که در راه‌اندازی یک کسب‌وکار کوچک مستقل، محدودیت‌های کمتری دارید؛ اما باید تمام تصمیمات را خودتان بگیرید.
راه‌اندازی کسب‌وکار کوچک کاری سخت و پر ریسک است. شما باید برند خود را از ابتدا بسازید، اعتماد مشتریان را به دست بیاورید و برای وفادارسازی آن‌ها از انواع استراتژی‌ها کمک بگیرید. در فرانچایز، برند، از پیش شناخته شده است و سختی‌های شما را تا حد زیادی کاهش می‌دهد؛ اما در عوض دسترسی شما به تغییر شرایط بسیار محدود خواهد بود؛ زیرا برند به‌صورت کامل شکل گرفته‌است.
راه‌اندازی کسب‌وکار شخصی و فرانچایز، هر دو هزینه‌هایی برای شما دارند؛ اما میزان هزینه‌ها و دسترسی به منابع بسته به برند و نوع کسب‌وکار متفاوت است. همچنین، برنامۀ روزانۀ هرکدام از این دو گزینه نیز متفاوت است. در فرانچایز باید مطابق خواست امتیازدهنده و طبق استانداردهای تعیین‌شدۀ آن‌ها عمل کنید. در حالی که در کسب‌وکار شخصی، خودتان رییس خود هستید. بااین‌حال، سود حاصل از فرانچایز حداقل در شروع کار بسیار بیشتر از برند نوپای خودتان خواهد بود.
تفاوت فرانچایز و فرانشیز
در پاسخ به پرسش فرانچایز چیست، دانستن مزایا و معایب فرانچایز و فرانشیز می‌تواند کمک شایانی به شما بکند.
مزایای فرانچایز
برخی از مزایای فرانچایز به شرح زیر هستند:
- شناخت برند: فرانچایز قابلیت ارائه یک برند معتبر و شناخته‌شده را فراهم می‌کند که می‌تواند مشتریان را به‌سمت شما جذب کند.
- یک دست یاری‌گر: فرانچایزدهنده خدماتی همچون برنامه‌ریزی مالی، مدیریت و آموزش‌های گسترده را ارائه می‌دهد که می‌تواند به کارآفرینان کمک کند تا با موفقیت بیشتری کسب‌وکار خود را گسترش دهند.
- بازده بلند مدت: محصولات یا خدمات فرانچایز معمولاً در بازار آزمایش شده‌اند و بازدهی بلندمدت دارند که می‌تواند سرمایه‌گذاری را به بازی هوشمندانه‌تری برای کارآفرینان تبدیل کند.
معایب فرانچایز
برخی از معایب فرانچایز به شرح زیر است:
- محدودیت‌های اجرایی: فرانچایز ممکن است برای شما برخی محدودیت‌های اجرایی را اعمال کند که با استراتژی‌ها یا شرایط منطقه‌ای شما در تضاد هستند.
- هزینه‌های اولیه بالا: ورود به یک فرانچایز ممکن است هزینه‌های اولیه بالایی را به همراه داشته باشد که باید پرداخت شود.
- وابستگی به فرانچایزدهنده: شما در فرانچایز وابسته به تصمیمات و سیاست‌های فرانچایزدهنده هستید که ممکن است با نیازها یا اهداف شما همخوانی نداشته باشد.
- محدودیت در تغییرات: امکان تغییر در محصولات یا خدمات، قیمت‌گذاری یا استراتژی‌های بازاریابی ممکن است محدود شود و شما باید از تصمیمات پیشین فرانچایزدهنده پیروی کنید.
چگونه از طریق فرانچایز درآمد داشته باشیم؟
برای کسب درآمد از طریق فرانچایز، باید به موارد زیر توجه کنید:
- خرید حقوق کنترل شده یا علامت تجاری: ابتدا باید حقوق کنترل‌شده یا علامت تجاری مورد نظر را از فرانچایزدهنده به‌صورت هزینه اولیه خریداری کنید که به شما اجازه می‌دهد که از نام تجاری و فرمول تجاری آن استفاده کنید.
- پرداخت هزینه‌های اولیه برای آموزش و تجهیزات: برای ارائه آموزش، تجهیزات و خدمات مشاوره تجاری، ممکن است به فرانچایزدهنده، مبلغی را پرداخت کنید که می‌توانید با شروع کسب‌وکار، به بهترین شکل ممکن عمل کنید.
- پرداخت حق امتیاز مستمر یا درصدی از فروش: در نهایت، برای استفاده از نام تجاری و فرمول تجاری، باید به فرانچایزدهنده حق امتیاز مستمر یا درصدی از فروش را پرداخت کنید. این امر به شما اجازه می‌دهد که از نام تجاری و مدل کسب‌وکار موجود، درآمدزایی کنید.
با این رویکردها، شما می‌توانید از طریق فرانچایز به‌صورت موفق درآمدزایی کنید و از تجارب و راهنمایی‌های فرانچایزدهنده بهره ببرید.
سخن پایانی
برای پاسخ به این پرسش که فرانچایز چیست، باید بدانید قراردادهای فرانچایز بر پایۀ قوانین دقیق و معیارهای مشخص تنظیم می‌شوند. این روش یکی از بهترین روش‌ها برای کسب‌وکارهایی است که می‌خواهند به‌سرعت رشد کنند، پراکندگی جغرافیایی خود را گسترش دهند یا سهم بیشتری از بازار را به دست آورند. این روش، سریع، کارآمد است. همچنین با هزینه‌های کمی همراه است. اگر یک برند قادر به اجرای موفق آن باشد، می‌تواند به‌سرعت رشد کند.
در کشور ما، بسیاری از کسب‌وکارها در زمینه‌های مختلف مانند فروش عطر، خرده فروشی، میوه و آبمیوه، و رستوران‌ها از این روش بهره برده‌اند و بسیاری از آن‌ها نیز موفق بوده‌اند. اگر قصد دریافت اقامت ترکیه را دارید باید بدانید که یکی از بهترین روش‌های سرمایه گذاری در ترکیه نیز، فرانچایز است و شما با دریافت مشاوره رایگان و همراهی در خرید فرانچایز، می‌توانید برای سرمایه‌گذاری در این کشور اقدام کنید.